Kategori: Makaleler

Güler Ne Demek? Toplumsal Yapılar, Cinsiyet Rolleri ve Kültürel Pratikler Üzerine Bir Sosyolojik İnceleme Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimi: Gülmenin Sosyolojik Anlamı Toplumlar, bireylerin birbirleriyle nasıl etkileşime girdiğini, neyi nasıl ifade ettiklerini ve en önemlisi ne zaman ve nasıl güldüklerini şekillendirir. Toplumsal yapılar, bireylerin yaşamlarını biçimlendirirken, onların dış dünyaya verdikleri tepkileri de yönlendirir. Gülmek, basit bir eylem gibi görünse de, toplumsal normlarla, cinsiyet rollerinin beklentileriyle ve kültürel pratiklerle oldukça güçlü bir bağlantı içindedir. Peki, “güler” kelimesi TDK’ye göre ne anlama gelir ve bu anlam, toplumsal bağlamda nasıl şekillenir? TDK’ye göre “güler” kelimesi, “gülme eylemi”ni ifade eder. Ancak gülmek, sadece fiziksel…

Hane yerine ne kullanılır? Türkçenin kelime evrimi ve mizah dolu halleri “Hane” kelimesini duyunca aklınıza ne geliyor? Kimimiz için nüfus kütüğündeki o ciddi kelime, kimimiz içinse eski Türk filmlerinden çıkma “Ali Rıza Bey’in haneleri” havası. Ama işte mesele şu: Hane yerine ne kullanılır? diye sorduğumuzda sadece dilbilgisi değil, kültürün ta kendisine dokunuyoruz. Ve biraz da eğlenmeden geçmek olmaz! Hane kelimesinin kökenine mini bir yolculuk Hane, Farsçadan geçmiş bir kelime. Aslı “خانه” (khane), yani “ev” veya “yer” anlamına geliyor. Osmanlı döneminde hem resmi yazışmalarda hem de günlük dilde sıkça kullanılmış. “Hane halkı”, “aile hane sayısı”, “yatakhanesi”, “misafirhanesi” derken kelime hayatımızın orta…

Bundan Sonra Kim Söylüyor? Veriye Kulak Veren mi, Etkiyi Görmek İsteyen mi? Farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, “Bundan sonra kim söylüyor?” sorusu hep aklımı kurcalar. Bir kararı verirken masada kimlerin sesi daha çok duyuluyor? Sadece veriler mi konuşuyor, yoksa toplumsal etkileri ve insan hikâyelerini hatırlatanlar mı? Bu yazıda, konuya merakla yaklaşan herkes için iki güçlü yaklaşımı —veri odaklı ve etki/deneyim odaklı— karşılaştırıyorum. Amacım kazanan belirlemek değil; birlikte daha iyi kararlar alabilmek için hangi durumda hangi lensin işe yaradığını göstermek. Kısa özet: “Erkekler verici, kadınlar duygusal” gibi kalıplar indirgemecidir. Asıl mesele, veriyi ve toplumsal etkiyi aynı masada buluşturabilmektir. “Bundan sonra…

Golfçü Dirseği Hangi Bölüm Bakar? Edebiyatın Şifa Arayan Dili Bir kelimenin içindeki yankıyı duymak, bazen bir ağrının hikayesini dinlemek gibidir. Edebiyatçılar bilir: her ağrı bir anlatıdır, her yara bir metafor taşır. Golfçü dirseği —tıpta “epikondilit” olarak bilinen bu rahatsızlık— yalnızca kas ve tendonların değil, insanın sabırla direnen yanının da hikayesidir. Fakat soralım: Golfçü dirseği hangi bölüm bakar? Bu sorunun yanıtı sadece tıbbın değil, edebiyatın da derinliklerinde saklıdır. Kelimelerin Tedavi Gücü Edebiyat, insanın iç ağrılarını görünür kılmanın en estetik yoludur. Bir romanda karakterin omzuna çöken ağırlık, bir şiirde “bileklerimde sızı var” dizesi, aslında hep aynı noktaya dokunur: yaşamın yükü bedene sızar.…

Globül Ne Demek Tıp? Tarihin Damarlarında Akan Hayatın İzleri “Tarih, insanın damarlarında akar.” Bu düşünceyi her dile getirdiğimde, yalnızca geçmişin olaylarını değil, insan bedeninin de bir tarihsel metin olduğunu hissederim. Her hücre, her molekül, tıpkı bir arşiv gibi insanlığın evrimsel yolculuğunu taşır. Bu yüzden bugün “Globül ne demek tıp?” sorusuna yalnızca biyolojik bir yanıt aramak değil, aynı zamanda bir tarihçinin gözünden yaşamın devamlılığına bakmak istiyorum. Çünkü tıpta globül, kanın içinde hayatı taşıyan küçük küreciklerdir; ancak tarihsel açıdan bakıldığında, her globül insanlığın sürekliliğini, direncini ve dönüşümünü temsil eder. Tıptan Tarihe: Globülün Anlamı ve Kökeni Globül kelimesi Latince globulus kökünden gelir, “küçük…

Havagazı Anlamı Nedir? Romantikleştirilen Bir Mirasın Karanlık Yüzü Açık konuşacağım: “havagazı” denince pek çoğumuzun zihninde sarı ışıklı sokak lambaları, nostaljik ocaklar ve “eski güzel günler” beliriyor. Bu duygu, hoş; ama yanıltıcı. Havagazı, tarihsel olarak şehirlere ışık ve sıcaklık getirdi, evet. Fakat aynı zamanda güvenlik açıkları, sağlık riskleri ve çevresel yük demekti. Neden bu gerçekleri konuşmaktan kaçıyoruz? Nostalji perdesi aralandığında gördüğümüz tablo kimleri rahatsız ediyor? Havagazı = kömürün yıkıcı distilasyonuyla elde edilen “şehir gazı”; aydınlatma ve pişirme için kullanıldı, ama beraberinde sızıntı, zehirlenme ve kirlenme riskleri getirdi. Havagazı Anlamı Nedir? (Teknik ve Tarihsel Çerçeve) Havagazı, en basit hâliyle, 19. ve 20.…

[](https://evrimagaci.org/tur/oryctes-nasicornis-98?utm_source=chatgpt.com) Gergedan Böceği Hangi Ülkelerde Yaşar? Gergedan böceği (Oryctes nasicornis), adını baş kısmındaki belirgin boynuzdan alır ve Scarabaeidae familyasının Dynastinae alt familyasına aittir. Dünyada geniş bir coğrafyada yayılış gösteren bu tür, özellikle Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’nın çeşitli bölgelerinde bulunur. Türkiye de bu yayılış alanlarından biridir. Türkiye’deki Varlığı Türkiye, gergedan böceğinin doğal yaşam alanlarından biridir. Akdeniz, Ege ve Karadeniz bölgelerinde, özellikle ormanlık alanlar, çürümüş odunlar ve organik madde açısından zengin bölgelerde yaygın olarak görülürler. Burdur, Zonguldak ve Afşin gibi illerde yapılan gözlemler, bu türün varlığını doğrulamaktadır. Yaşam Alanları ve Ekolojik Rolü Gergedan böceği, larva…

Gerek Hangi Dil? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzenin Siyaset Bilimi Perspektifinden İncelenmesi Güç ve toplumsal düzen üzerine kafa yoran bir siyaset bilimci olarak, sürekli değişen bir dünyada iktidar yapılarının ve vatandaşlık anlayışının nasıl şekillendiğini anlamaya çalışıyorum. Siyasetin, toplumlar ve bireyler arasında sürekli bir etkileşim ve çatışma dinamiği yarattığını gözlemliyorum. Burada güç ilişkileri, toplumsal düzen, ideoloji ve vatandaşlık gibi kavramlar, politikaların şekillendirilmesinde ne denli belirleyici bir rol oynadığını ortaya koyuyor. İktidar, Kurumlar ve Toplumsal Düzen: Güç İlişkilerinin Temel Dinamikleri İktidar, bireylerin ve toplulukların hayatlarını şekillendiren temel bir güç aracıdır. Ancak iktidarın doğası, sadece bir hükümetin yönetime gelmesiyle sınırlı değildir. İktidar, toplumsal…

Kısaca: “Hamiş”, yazının kenarına/sonuna düşülen kısa nottur. Doğru kullanıldığında açıklık ve şeffaflık sağlar; suistimal edildiğinde okuru yanıltır, sorumluluğu metnin dışına iter. Hamiş Nasıl Kullanılır? Cesur Bir Görüş: Kenara Saklanan Gerçek, Gerçek midir? Hadi net olalım: Hamiş, dijital çağın “kenara fısıldama” alışkanlığıdır. Yazının göbeğinde söylemeye cesaret edemediklerimizi kenara iliştirip rahatladığımız bir kaçış yolu da olabilir, okurun akışını bozmadan netleştiren zarif bir dipnot da. Peki, Hamiş nasıl kullanılır? Bu sorunun cevabı, yalnızca teknik bir biçim meselesi değil; aynı zamanda etik, okur deneyimi ve ikna gücü meselesidir. Tartışmayı açıyorum: Bir iddian varsa, neden onu hamişe sürüyorsun? Hamiş Nedir, Ne Değildir? Hamiş (klasik metinlerde…

Anatomide Kiriş Nedir? Antropolojik Bir Perspektif Kültürler, farklı toplumlar ve yaşam biçimleri, insanların bedenlerine, dünyaya ve kendi kimliklerine nasıl baktıklarını şekillendirir. Antropologlar olarak, bu çeşitliliği anlamak, sadece farklı yaşam tarzlarını incelemek değil, aynı zamanda bu yaşamların nasıl anlam kazandığını ve fiziksel varlıklarımızla olan ilişkisini keşfetmektir. İnsan bedeni, yalnızca biyolojik bir yapı değil, kültürlerin ve ritüellerin etrafında şekillenen bir “görünürlük” alanıdır. Bir organ, bir yapı veya bir terim bile, farklı toplumlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Bu yazıda, anatomiye ait bir kavram olan “kiriş”i, sadece biyolojik bir yapı olarak değil, kültürel, sembolik ve toplumsal bir bağlamda inceleyeceğiz. Kiriş, çoğu zaman kas-iskelet sisteminde karşımıza…